Poznato je da je krvna grupa AB negativna najrjeđa, dok je krvna grupa 0 pozitivna najčešća u svjetskoj populaciji. No jeste li se ikada zapitali zašto je najviše ljudi 0 pozitivno?

Crveni lak za nokte Foto: Guliver/Thinkstock
Krv je građena od istih osnovnih elemenata (crvene krvne stanice, bijele krvne stanice, trombociti i plazma), a ono što jednu krvnu grupu razlikuje od druge jesu njezini antigeni, odnosno omotač oko crvenih krvnih stanica eritrocita koji pomaže tijelu prepoznati koje su krvne stanice vaše.

Neki antigeni mogu potaknuti imunitet da napadne krv dobivenu transfuzijom, zbog čega je kod transfuzije vrlo bitno znati krvnu grupu donora i primatelja.

Poznato je da je krvna grupa AB negativna najrjeđa, dok je krvna grupa 0 pozitivna najčešća u svjetskoj populaciji. No jeste li se ikada zapitali zašto je najviše ljudi 0 pozitivno?

Postoje četiri glavne krvne grupe, a njih određuje prisutnost ili nepostojanje dvaju antigena, A i B, na površini crvenih krvnih stanica. Krvna grupa A na crvenim krvnim stanicama ima samo A antigene (te B antitijela u plazmi); krvna grupa B ima samo B antigene na crvenim stanicama (te A antitijela u plazmi); krvna grupa AB ima i A i B antitijela na crvenim stanicama (ali niti A niti B antitijela u plazmi); dok krvna grupa 0 nema niti A niti B antigene na crvenim krvnim stanicama (ali i A i B antitijela u plazmi). Doznajte i koja je krvna grupa "slabija" od ostalih (i zašto).

Uz A i B antigene, postoji i treći antigen poznat kao Rh-faktor koji označuje prisutnost (+) ili nepostojanje (-). Rh negativni pacijenti mogu primati samo Rh negativnu krvnu grupu, dok Rh pozitivni pacijenti mogu primiti i Rh pozitivnu i Rh negativnu krvnu grupu.

0 pozitivna je najčešća krvna grupa u svjetskoj populaciji, dok su osobe s krvnom grupom 0 negativnom univerzalni donori, a osobe s krvnom grupom AB univerzalni primatelji jer mogu primiti krv svake druge krvne grupe, odnosno dati krv (za 0 negativnu) svakoj drugoj krvnoj grupi. Saznajte i prednosti i slabosti osoba s krvnom grupom 0.

Zbog čega je krvna grupa 0 pozitivna najčešća?

Prvo je potrebno objasniti što znače dominantna i recesivna svojstva. Svaki gen, osim kromosoma Y, dolazi u paru, što znači da svatko od nas ima dva duplikata svih mogućih genetskih značajki. Dominantan znači da trebamo samo jednu kopiju da bi se neka značajka pokazala, a recesivan znači da trebamo obje kopije da bi se značajka izrazila.

Kada je riječ o genu AB0, postoje tri moguće značajke: A, B ili 0. Značajke A i B su dominantne, a 0 je recesivna. To znači da je potreban samo jedan gen AB0 koji je tip A da bi osoba imala krvnu grupu A. Isto tako, treba nam samo jedan duplikat tipa B da bi netko imao krvnu grupu B. No, trebaju nam dva duplikata značajke 0 da bismo imali krvnu grupu 0. Pročitajte i koja je "najjača" krvna grupa.

Gen krvne grupe 0 recesivan je jer nam je potreban jedan gen za 0 i jedan za A. Tako nam ostanu antigeni A na membranama stanica. Aleli (različite verzije gena koji određuje specifične značajke) ne pojavljuju se jednako učestalo u genetskom materijalu. To znači da će osoba sa značajkama AA ili Ai imati krvnu grupu A; BB ili Bi će stvoriti krvnu grupu B; AB će stvoriti krvnu grupu AB; i stvoriti krvnu grupu 0.

Alel i je puno češći od A, koji je pak puno češći od B. Drugim riječima, u genetskom materijalu nalazi se puno i alela, tako da se kombinacija ii pojavljuje puno češće od AA ili Ai. Dakle, vjerojatnost sparivanja ii veća je od sparivanja Ai, zbog čega je krvna grupa 0 najčešća.